Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku należy do najstarszych budowli sakralnych w Polsce. Jest to jeden z najcenniejszych zabytków miasta, kryjący w swoim wnętrzu sarkofag ze szczątkami dwóch władców Polski - Władysława Hermana i jego syna Bolesława Krzywoustego.
W roku 1075 zostało utworzone biskupstwo płockie, które obejmowało swym zasięgiem północno-wschodnie tereny państwa polskiego. Z chwilą powstania diecezji rezydujący w Płocku Władysław Herman przystąpił do budowy katedry. Według przekazu Anonima zwanego Gallem, w tej katedrze, w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 1099 r., Bolesław Krzywousty miał być przez ojca pasowany na rycerza. Budynek ówczesnej katedry najprawdopodobniej został zniszczony w czasie najazdu Pomorzan w latach 1126-1127.
W 1136 roku biskup Aleksander z Mallone przystąpił do budowy kamiennej romańskiej świątyni, którą konsekrował w 1144 roku. Wkrótce po zbudowaniu katedry dla jej głównego portalu, biskup Aleksander zamówił w Magdeburgu wykonanie z brązu dwuskrzydłowych drzwi. Prace zostały wykonane w latach 1152-1156. W nieznanych okolicznościach oryginał drzwi już pod koniec XIII w. znalazł się w soborze św. Sofii w Nowogrodzie Wielkim. W kruchcie katedry od 1981 roku znajduje się ich wierna kopia.
Po groźnym pożarze jaki miał miejsce w 1530 r. katedra została gruntownie przebudowana. Pracami kierowali włoscy architekci: Bernardino di Zanobi de Gianotis, Jan Cini ze Sieny i Filip z Fiesole. W latach 1531-1534 wzniesiono od fundamentów, z zachowaniem partii dawnych murów, katedrę o nowym, renesansowym obliczu z kopułą. Około 1550 r. biskup Andrzej Noskowski przedłużył prezbiterium świątyni, do którego ścian zewnętrznych dobudowano z obu stron piętrowe pomieszczenia na zakrystię, skarbiec i kapitularz. Po 1560 r. przystąpiono do urządzenia wnętrza katedry: wykonania stall i ambony oraz kupna organów. Po wielu doraźnych naprawach, w latach 1784-1787 biskup Michał Jerzy Poniatowski zlecił budowniczemu Gierczyńskiemu, pod kierunkiem Dominika Merliniego, przeprowadzenie gruntownego remontu katedry. Przebudowany został wówczas w stylu klasycystycznym fronton katedry.
Obecny wygląd nadano płockiej katedrze w latach 1900-1903, podczas przebudowy pod kierunkiem Stefana Szyllera. W wyniku tej przebudowy przywrócony został katedrze fronton zbliżony do romańskiego. W początkach XX w. katedra otrzymała wyposażenie wnętrza i polichromię wykonana przez Władysława Drapiewskiego. W czasie II wojny światowej od 1941 r. świątynię zamknięto i zamieniono na skład mebli. W 1946 r. katedra ponownie została przywrócona dla sprawowania kultu. W 1965 r. bp Bogdan Sikorski erygował parafię katedralną.
Spośród zabytków znajdujących się w Bazylice, na uwagę zasługują: ołtarz główny, marmurowy, projektowany przez Stefana Szyllera, zabytkowe XVI-wieczne nagrobki biskupów Buczackiego i Wolskiego, rzeźby nagrobne z XVII w., dwa ołtarze XVII-wieczne znajdujące się w transepcie: Matki Bożej Mazowieckiej i Ukrzyżowania a także ambona, stalle kanonickie, tron i stalla biskupia wykonane na początku XX w. według projektu Stefana Szyllera. W Kaplicy Królewskiej pod północną wieżą znajduje się sarkofag ze szczątkami dwóch władców Polski - Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, a w kruchcie kopia słynnych Drzwi Płockich.
W Bazylice Katedralnej co roku odbywają się festiwale muzyki organowej, jednogłosowej i chóralnej.
informacje
dodaj atrakcję turystyczną