Święty Krzyż to popularna nazwa Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego znajdującego się w sercu Gór Świętokrzyskich. Jest to najstarsze polskie sanktuarium. Wg. źródeł benedyktyńskich zostało ono założone za czasów Bolesława Chrobrego na początku XI wieku. W sanktuarium przechowywane są relikwie krzyża świętego, na którym ukrzyżowano Jezusa. Od wieków sanktuarium jest celem pielgrzymek. Jest jednocześnie jedną z największych atrakcji turystycznych świętokrzyskiego. Od 1936 mieści się tu klasztor i nowicjat Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. W części zabudowań znajduje się Muzeum Przyrodniczo-Leśne.
Relikwie drzewa krzyża świętego trzymane są w tabernakulum kaplicy Olesińskich i co jakiś czas podawane pielgrzymom do ucałowania. Relikwie zamknięte są w złotym krzyżu i samego drewna nie widać.
Do Sanktuarium na Świętym Krzyżu dojść można niebieskim szlakiem od strony Nowej Słupi. Wzdłuż szlaku rozlokowane są stacje drogi krzyżowej. Przejście tym szlakiem w celach pielgrzymkowych jest bezpłatne a w celach turystycznych płatne. Do sanktuarium można też dojść od strony Szklanej Huty szlakiem czerwonym. Szlak ten wiedzie dobrą drogą asfaltową dlatego można pokonać ten 2-kilometrowy odcinek bryczką lub kolejką. W niedziele i święta można też wjechać prywatnym samochodem.